Rada duszpasterska stanowi, zgodnie z kanonem 536 KPK ciało doradcze, które pod kierownictwem proboszcza parafii wspomaga kapłanów w organizacji życia duszpasterskiego w danej wspólnocie wiernych. W realizacji swoich zadań Rada duszpasterska kieruje się celami określonymi przez kanon 1254 § 2 KPK, uwzględniając specyfikę duszpasterską danego ośrodka.
Za swój podstawowy cel Rada duszpasterska ma współodpowiedzialne wspieranie kapłanów w organizacji życia duszpasterskiego danej wspólnoty. Czyni to przez:
Udział w organizowaniu kultu Bożego w parafii (KPK 1254 § 2).
Uczestniczenie w trosce duszpasterskiej o parafię (KPK 534).
Pomaganie kapłanom w ożywianiu działalności duszpasterskiej (KPK 534).
Prowadzenie dzieł apostolskich (KPK 1254).
Troska o godziwe utrzymanie duchowieństwa i pracowników kościelnych.
Rada realizuje wyznaczone cele przede wszystkim przez współdziałanie z duszpasterzami w:
1. Opracowywaniu rocznych planów duszpasterskich.
2. Animowaniu działalności grup duszpasterstwa specjalistycznego.
3. Koordynowaniu prowadzonych form duszpasterstwa.
4. Inspirowaniu działalności charytatywnej.
5. Trosce o podejmowanie inicjatyw duszpasterskich uwzględniających zachodzące przemiany społeczno-kulturowe.
W realizacji wyznaczonych celów Rada winna kierować się odpowiedzialnością, troszczyć się o właściwą formację swoich członków i rzetelnie służyć rozwojowi życia parafialnego.
W skład Rady duszpasterskiej wchodzą trzy grupy członków:
– Z urzędu.
– Wybrani.
– Mianowani przez księdza proboszcza lub rektora kościoła.
Z urzędu należą do Rady:
Proboszcz lub rektor piastujący równocześnie funkcję przewodniczącego Rady.
Delegat księży wikariuszy, którzy pracują w danym ośrodku duszpasterskim.
Delegatka sióstr zakonnych zatrudnionych w danym ośrodku duszpasterskim.
Przedstawiciel wspólnoty zakonnej prowadzącej na terenie parafii duszpasterstwo w kościele, który nie stanowi rektoratu.
Katecheta świecki lub przedstawiciel katechetów świeckich katechizujących na terenie danego ośrodka duszpasterskiego.
Przedstawiciel stowarzyszeń katolickich działających w danym ośrodku.
Zależnie od wielkości ośrodka i stopnia zaangażowania wiernych liczba wybieranych członków Rady wynosi 6-10. Jej dokładną wielkość określa Proboszcz lub Rektor, uwzględniając duszpasterskie potrzeby ośrodka. Wybory dokonywane są według załączonego regulaminu wyborów. Proboszcz lub Rektor może mianować do Rady 6-10 osób.
Członkami Rady mogą być jedynie praktykujący katolicy, którzy przyjęli Sakrament Bierzmowania i są znani z nienagannych zasad moralnych. Kadencja Rady trwa 5 lat. Poszczególni członkowie mają możliwość wcześniejszej rezygnacji ze swego członkostwa. Maksymalna długość uczestnictwa w Radzie duszpasterskiej wynosi 3 kadencje, tzn. piętnaście lat.
W przypadku zmiany urzędowych członków Rady, kadencja pozostałych członków nie ulega skróceniu. Rada funkcjonuje więc niezmiennie,mimo zmian na stanowiskach proboszcza, rektora czy księży wikariuszy. W przypadku śmierci, rezygnacji, zmiany miejsca zamieszkania członka Rady pochodzącego z wyboru ogłasza się dodatkowe wybory w rejonie, w którym dana osoba została wybrana.
Zgodnie z kan. 5536 & 2 KPK Rada duszpasterska posiada jedynie głos doradczy. Rada ściśle współpracuje z przewodniczącym Rady i pozostałymi kapłanami w ożywianiu działalności duszpasterskiej w parafii. O tematyce posiedzeń Rady decyduje przewodniczący, zaznajamiając z nią wcześniej członków Rady. Jeśli członkowie Rady pragną wnieść nowy problem winni w głosowaniu uzyskać aprobatę przynajmniej połowy członków Rady obecnych na posiedzeniu i zgodę przewodniczącego. Rada służy radą i pomocą duszpasterzom wyrażając swoje opinie, wnioski i informacje. Opinie i informacje służą lepszej pracy duszpasterskiej w parafii. Rada może również podejmować uchwały i decyzje porządkowe, które wytyczają kierunki pracy Rady oraz zadania zlecane poszczególnym członkom Rady.
Rada może podjąć uchwałę o przeprowadzeniu niektórych czynności grupach roboczych. Uchwała w sprawie powołania grupy roboczej powinna jednocześnie wskazywać przewodniczącego tej grupy. Sprawozdanie z prac grupy roboczej podlega zatwierdzeniu przez Radę. Do ważności opinii, wniosków czy uchwał wymagany jest udział w posiedzeniu Rady przynajmniej 50% wszystkich członków Rady. Opinie czy wnioski oraz uchwały wiążące wymagają akceptacji przez więcej niż połowę obecnych na posiedzeniu członków Rady. W przypadku równej liczby głosów, o przeprowadzonej uchwale decyduje głos przewodniczącego. Przewodniczący dysponuje prawem veta w stosunku do wszystkich opinii, wniosków i uchwał Rady. Jeżeli za daną opinią, wnioskiem czy uchwałą głosowało mniej niż 2/3 obecnych na posiedzeniu – opinia, wniosek, czy uchwała mogą być odrzucone przez przewodniczącego. Jeżeli zaś opowiedziało się za opinią, wnioskiem czy uchwalą przynajmniej 2/3 Rady, a Rada podtrzymuje swoje zdanie mimo sprzeciwu przewodniczącego, przewodniczący przekazuje sprawę do rozpatrzenia księdzu dziekanowi, który w ciągu 2 tygodniu podejmuje ostateczna decyzję.